Lợi ích của AI: Con dao hai lưỡi hay chìa khoá phát triển?

Trong những năm gần đây, thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” (AI) đã trở nên quen thuộc với hầu hết mọi người. Từ các trợ lý ảo thông minh, xe tự lái đến các công cụ hỗ trợ marketing, ..lợi ích của AI đang ảnh hưởng đến gần như mọi lĩnh vực trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về trí tuệ nhân tạo và những tác động to lớn mà nó mang lại. Câu hỏi đặt ra rằng AI mang đến lợi ích vượt trội hay thách thức đầy rủi ro vẫn còn nhận được nhiều sự tranh cãi. 

Trí tuệ nhân tạo là gì?

Theo định nghĩa đơn giản nhất, trí tuệ nhân tạo có thể được hiểu là khả năng của máy móc trong việc mô phỏng hành vi thông minh và lý trí của con người. 

AI không chỉ đơn thuần là một chương trình máy tính, mà là một hệ thống có khả năng học hỏi, lập luận, ra quyết định và thực hiện các hành động phức tạp giống như não bộ của con người.

Một điểm đáng chú ý là AI không phải là một công nghệ mới, mà đã có từ những năm 1950 với sự góp mặt của các nhà khoa học nổi tiếng như John McCarthy, Marvin Minsky và Claude Shannon. 

Tuy nhiên, phải đến gần đây, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ học máy (Machine Learning) và dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo mới thực sự bùng nổ và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Lợi Ích Của AI: Chìa khoá cho sự phát triển

Nâng Cao Năng Suất & Hiệu Quả

Trước hết, AI giúp giải quyết những vấn đề phức tạp mà trí tuệ con người khó có thể xử lý một cách nhanh chóng và hiệu quả. Với khả năng xử lý dữ liệu lớn, AI có thể phân tích và nhận diện các mẫu hình, quy luật từ đó đưa ra các dự đoán và quyết định chính xác hơn.

AI cũng đồng hành cùng con người trong việc tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, giải phóng sức lao động để con người có thể tập trung vào những nhiệm vụ sáng tạo và đòi hỏi tư duy phức tạp hơn. 

Robot trong sản xuất công nghiệp, chatbot trong dịch vụ khách hàng, hệ thống tự động hóa trong tài chính – ngân hàng là những ví dụ điển hình. 

Theo báo cáo của Accenture, AI có tiềm năng tăng năng suất lao động lên 40% vào năm 2035. (Nguồn: https://www.accenture.com/)

Đột Phá Trong Nhiều Lĩnh Vực

AI tạo ra bước đột phá trong y tế với khả năng chẩn đoán bệnh sớm, cá nhân hóa phác đồ điều trị. Trong giáo dục, AI hỗ trợ giáo viên, cá nhân hóa lộ trình học tập. Trong nông nghiệp, AI giúp tối ưu hóa sản xuất, dự báo thời tiết chính xác hơn.

Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, AI được sử dụng để dự đoán thị trường, phát hiện gian lận và tối ưu hoá quản lý rủi ro. Ngoài ra, AI còn được ứng dụng trong các lĩnh vực như năng lượng, giao thông, an ninh, thương mại điện tử và nhiều lĩnh vực khác.

Giải Quyết Các Vấn Đề Toàn Cầu

AI được xem là công cụ đắc lực để giải quyết các vấn đề cấp bách của nhân loại:

• Biến đổi khí hậu: AI phân tích dữ liệu môi trường, dự báo thiên tai, tìm kiếm giải pháp năng lượng tái tạo, góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu.
• Dịch bệnh: AI phát hiện và ngăn chặn dịch bệnh, phát triển vaccine và thuốc điều trị, giúp kiểm soát dịch bệnh hiệu quả hơn.
• Quản lý tài nguyên thiên nhiên: AI giám sát rừng, bảo vệ động vật hoang dã, quản lý nguồn nước hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Nâng Cao Chất Lượng Cuộc Sống

Bên cạnh những lợi ích to lớn của AI liên quan đến nhân loại, trí tuệ nhân tạo còn mang đến những tiện ích thiết thực, nâng cao chất lượng cuộc sống cho con người:

• Trợ lý ảo: Siri, Alexa, Google Assistant hỗ trợ tìm kiếm thông tin, điều khiển thiết bị thông minh, giúp cuộc sống dễ dàng và tiện lợi hơn.
• Cá nhân hóa trải nghiệm: AI gợi ý sản phẩm, dịch vụ phù hợp với sở thích, hỗ trợ đưa ra quyết định mua sắm thông minh.
• Kết nối con người: AI kết nối bạn bè, người thân trên mạng xã hội, xóa bỏ rào cản địa lý và ngôn ngữ.

Tăng năng suất làm việc: Với trí tuệ nhân tạo, con người dễ dàng tận dụng và khai thác nhằm đẩy mạnh hiệu quả của công việc. Ví dụ trong ngành Marketing, các chatbot như ChatGPT, Gemni,… rất có ích trong công việc tối ưu SEO.

Trí tuệ nhân tạo AI – Con dao hai lưỡi 

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo cũng khiến nhiều người lo lắng về những rủi ro và thách thức mà công nghệ này có thể đem lại.

Mất Việc Làm Do Tự Động Hóa

Sự phát triển đi kèm những thứ tưởng như là lợi ích của AI và rô bốt có thể dẫn đến tình trạng mất việc làm hàng loạt, đặc biệt là những công việc mang tính chất lặp đi lặp lại, dễ tự động hóa như văn phòng, nhân viên bán hàng, tài xế… . 

Bên cạnh đó, tự động hóa dựa trên AI, tuy mang lại hiệu quả kinh tế, nhưng đồng thời có thể khoét sâu hố ngăn cách giàu nghèo. Những người lao động trong các ngành nghề truyền thống bị đối mặt với nguy cơ mất việc làm, trong khi lợi nhuận từ AI lại tập trung vào một bộ phận nhỏ sở hữu công nghệ.

Phân Biệt Đối Xử & Vấn Đề Đạo Đức

AI có thể bị tác động bởi những thiên kiến, định kiến ​​của con người trong quá trình thu thập và xử lý dữ liệu. Cụ hơn hơn là AI sẽ “học” và “khuếch đại” những định kiến này, dẫn đến phân biệt đối xử trong nhiều lĩnh vực như:

• Tuyển dụng: AI có thể loại bỏ ứng viên dựa trên những tiêu chí phân biệt chủng tộc, giới tính, xuất thân.
• Cho vay: AI có thể từ chối cho vay đối với những nhóm người thiểu số, người có thu nhập thấp, dựa trên những phân tích rủi ro mang tính định kiến.
• Xét xử: AI có thể đưa ra phán quyết thiếu công bằng, ảnh hưởng đến quyền lợi của bị cáo, nếu dữ liệu huấn luyện phản ánh sự bất bình đẳng trong hệ thống tư pháp.

Nguy Cơ Mất Kiểm Soát

Bên cạnh đó, nếu như AI trở nên quá thông minh, chúng ta có thể sẽ mất khả năng kiểm soát và chỉ đạo chúng. Nếu AI tự phát triển, tự học hỏi và trở nên ngày càng quyền lực hơn, chúng có thể mất đi mục đích ban đầu và trở thành một mối đe dọa đối với con người.

Trí tuệ nhân tạo đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Nó không chỉ đơn thuần là một công nghệ mà có ảnh hưởng sâu rộng, tác động trực tiếp đến mọi khía cạnh của xã hội. Tuy nhiên AI là công cụ, và con người là người quyết định cách sử dụng công cụ đó. Bằng cách nhận thức rõ ràng cả lợi ích và thách thức, Media Gyancy tin rằng con người hoàn toàn có thể định hình một tương lai mà ở đó, AI là động lực cho sự phát triển bền vững và thịnh vượng của nhân loại.